Bu dökümanda aşağıdaki konular işlenmiştir.
a- Vista Home Pre işletim sistemi içerisinde harddisk üzerinde linux için birim ayırma.
b- Linux Ubuntu 10,04 kurulumu
c- Linux Ubuntu işletim sisteminde root kullanıcı şifresinin değiştirilmesi ve root kullanıcı ile login olunması.
d- Linux üzerinde ssh portun ayarlanması.
f- 22 nolu portun açık olup olmadığının kontrolü.
g- Vista Home Pre işletim sistemi içerisinde harddisk üzerinde C: haricinde harddisk birimi ayrıma.
Lütfen makalede anlatılanları uygulamadan önce veri kaybına karşı pc deki dökümanlarınızın yedeğini harici bir medyaya alınız.
A- Vista Home Pre işletim sistemi içerisinde harddisk üzerinde linux için birim ayırma.
Bu test uygulaması için Vista Home Pre kurulu işletim sistemi 100 gb harddisk kapasitesine sahip bir pc üzerinde çalışmaktayım. Harddisk üzerinde 25 GB alan ayrılacaktır.
Harddisk üzerinde birim küçültmek için Bilgisayarım > Yönet > Depolama > Disk Yönetimi menüsüne ulaşın.
C harddisk’in üzerinde sağ click ile Birim küçült seçeneğini seçin.
Küçültme alanı sorgulama penceresi gelecektir. Biraz bekleyin.
Toplam harddisk alanın küçültme birimi mb cinsinde hesaplanır. Varsayılan olarak toplam alanın yarısı ikinci harddisk bölümü seçili olarak gelir ancak siz istediğiniz kadar mb cinsinden girerek bu değeri değiştirebilirsiniz.
Linux için ayrılacak alan 25 GB olarak değiştirmek istiyoruz ve bu alanı mb cinsinden 25600 olarak giriş yapıyoruz. Bu işlem sonrasında kalan değer 76798 mb olacak buda toplam 100 GB ‘dan geri kalan değeri ifade edecektir. Bu küçültme işleminden sonra tekrar 76798 mb alanı istediğimiz şekilde yeniden ayırabiliriz. Bu işleme makelenin ilerleyen bölümlerinde tekrar deyineceğiz.
Küçültme işlemi tamamlandıktan sonra aşağıdaki ekranda görüldüğü üzere ayrılmamış alan olarak listeye eklenecektir. Burada dikkat etmemiz gereken konu , eğer bu alanı linux işletim sisteminde kullanacak isek bu aşamadan sonra herhangi bir işleme tabi tutmamamız olacaktır. Ancak Vista üzerinde harddisk bölümlemesi yapmış isek o zaman bu alanı formatlama işlemine tabi tutmamız gerekecek ayrıca ilgili alan için sürücü harfi atamamız gerekli olacaktır. Bu işlemede makalenin ilerleyen kısmlarında deyineceğiz.
Yukarıdaki ayrıma işleminden sonra pc kapatıyoruz ve linux Ubuntu 10,04 CD sini bilgisayarın CD rom sürücüsüne yerleştirdikten sonra PC yi tekrar açıyoruz. PC yeniden başlarken CD rom ‘dan boot etmemiz gerekir ki Ubuntu CD’sini sistem görebilsin. Bu işlem için sistem başlarken ESC veya Del tuşuna kısa süreli aralıklarla basmamız boot seçim ekranına düşmeniz için yeterli olmaktadır. Boot ekranını göremiyorsanız lütfen bios ekranından gerekli ayarlamaları yapın veya internette bios üzerinde CD rom ‘dan boot edilme ile ilgili araştırma yaparsanız kısa sürede gerekli bilgiye ulaşabilieceksiniz.
B- Linux Ubuntu 10,04 kurulumu
CD rom içerisine Ubuntu 10,04 CD sini yerleştiriniz.
PC restart ettikten sonra ESC veya Del tuşlarına basdığınızda boot Menüsüne ulaşacaksınız, CD Rom Drive seçimini yapınız.
Kurulum ile ilgili ekran karşınıza gelecek bu ekranda kurulum dilini seçmeli ve Install Ubuntu 10.04 LTS seçimini yapmalısınız.
Sonraki ekranda lokasyon bilgilerinizi girmelisiniz.
Önerilen klavye dili USA dir. Bu klavyeyi kullanmak istemiyorsanız Türkçe Q veya F klavye seçenekleri mevcuttur. İstediğiniz klavye dilini seçiniz ve devam ediniz. Seçim yaptıktan sonra ilgili klavye için aşağıdaki test alanında seçimini yaptığınız klavyenizi test edebilirsiniz.
Daha önceden vista üzerinde linux için yaratmış olduğumuz 25 GB lık alanı linux kurulum esnasında görebileceksiniz. Toplam vista işletim sisteminin kullandığı alanı mavi renk ile belirtilmiş, linux için ayrılan alan ise beyaz renk ile belirtilmiştir.
Ubuntunun nereye kurulacağı seçeneğinde “Use the largest continuous free space” seçeneği seçilmelidir. Bu seçenek seçildiğinde daha önceden yarattığımız boş alan linux için kullanılacaktır.
Linux için kullanıcı bilgilerin girilmesi gerekli olan ekranda kullanıcı bilgilerinizi ve şifrenizi giriniz.
Vista üzerinde bulunan dosyalarınızın linux üzerine aktarılmasının isteyip istemediğiniz sorulacaktır. Eğer dosyaları linux sistemine aktarmak istiyorsanız bu seçeneği seçebilirsiniz. Ben linux işletim sistemini patch dosya yaratma ve bazı programların compile işlemlerinde kullanacağım için bu seçeneği seçmeyeceğim. ( Sıklıkla windows üzerinde çalışmam sebebiyle )
Bu aşamadan sonra linux işletim sistemi kuruluma hazır hale gelecektir. Size kurulum öncesinde yaptığınız seçimlerin özetini sunan rapor ile karşılaşacaksınız. Eğer değiştirmek istediğiniz bir özellik var ise bu ekrandan geriye dönerek seçim(leri)nizi değiştirebilirsiniz. Tüm kontrollerinizden sonra “Install“ butonuna tıklayın ve kurulumun tamamlanmasını bekleyin.
Linux işletim sisteminin kurulumu
Kurulum tamamlandıktan sonra işletim sisteminin restart edilmesini isteyecektir.
Restart sonrasında kendi kullanıcı adınız ile login olmalısınız daha sonra root kullanıcının şifresinin değiştirilmesi sonrasında root kullanıcı ile login olabilirsiniz.
Kurulum yapılması ve ilk login sonrasında son güncelleme paketlerinin sunucudan sisteme yüklenmesi için update manager devreye girecek ve size gerekli olan güncellemelerin listesini sunacaktır. İsterseniz tüm güncellemeleri yada istediğiniz güncellemeleri seçerek sisteme yükleyebilirsiniz.
Yapmak istediğiniz işleme göre size aksiyon için şifre soracaktır. Bu şifre sisteme login olan kullanıcının şifresidir.
Dosyaların sunucu üzerinden indirilmesi sırasında aşağıdaki ekran ile karşılaşacaksınız.
Pacth dosyaların indirilmesinde sıkıntı yaşıyorsanız internet bağlantınızı kontrol ediniz.
c- Linux Ubuntu işletim sisteminde root kullanıcı şifresinin değiştirilmesi ve root kullanıcı ile login olunması.
Aşağıdaki ekranda da görüldüğü gibi komutları verdiğinizde yeni root kullanıcı şifresi tanımlanmış olacaktır.
d- Linux üzerinde ssh portun ayarlanması.
-Root kullanıcı ile sisteme giriniz.
-Terminal açınız.
-sudo apt-get install openssh-server komutu ile ilgili kurulumlar gerçekleştirilmesi için server tarafından dosyalar indirilir ve otomatik olarak kuruluma başlanır.
Administrator > Network tools menüsü yardımı ile port scan tabından sistem üzerinde açık olan portların taranması sağlanır. Açık olan portlar listeye gelmektedir.
G- Vista Home Pre işletim sistemi içerisinde harddisk üzerinde C: haricinde harddisk birimi ayrıma.
Bilgisayarım > Yönet > Depolama > Disk Yönetimi ekranı üzerinde C: harddisk alanı ve linux için yaratılmış, kullanılan alanlar aşağıda görülebilir.
Vista tarafında kullanılacak alanın ihtiyacımıza göre küçültmeye tabii tutabiliriz. Ancak toplam alanın yarısı kadar küçültülebilir.
Sistem tarafında sorgulanan ve bize küçültülecek alan miktarını gösterir. Bu miktardan daha fazla alan miktarı alamazsınız ancak daha az alan değeri girebilirsiniz.
Seçim sonrasında bizim için ham alan yaratılmıştır. Bu alanı kullanabilmek için öncelikle linux işletim sistemi için kullandığımız işlemden farklı olarak formatlamamız gerekiyor ve sürücü adı atamamız gerekir.
Bu işlem için öncelikle “Yeni Basit Birim” menüsü seçilmelidir.
Ekrana gelecek sihirbaz yardımı ile istediğiniz şekilde düzenlemeleri yapıp sihirbazın işlemi tamamlamasını bekleyin.
Yeni ham alan sihirbaz yardımı ile formatlanmaya ve sürücü harfi ataması yapılır. Bu işlem sihirbaz tarafından yapılacaktır.
İşlem sonrasında yeni birim kullanıma hazır hale gelecektir.
Sabit Disk Sürücüleri:
Not: C harddiskinizde yeteri kadar alan var ise yeniden küçültme işlemi yapabilirsiniz. Ancak bu alan sistemin kullanacağı alana etki ediyorsa bu işlem sistem tarafından yapılmasına izin verilmez. Küçültme sihirbazını çalıştırdığınızda size aşağıdaki ekranda görüleceği üzere küçültme yapamayacağınıza dair mesajı gösterecektir.
