Amerika Konfedere Devleti

 Güneyliler kölelikten vazgeçmedikleri gibi merkezi hükümetin de kendileriyle aynı düşünmesini istiyor. Kendilerini desteklemesini istiyorlar. Neticede ortada bir birlik var. Beraber bu ülkeyi kurdular O zaman benim kölelik sistemimi de koruyup kollayacaksın diyorlar. Köleye en fazla ihtiyaç duyanlar pamuk üretimi yapan büyük çiftlikler. Tabii her sene aynı ürünü ekerseniz toprakta verimliliğini kaybediyor. Yönlerini batıdaki yeni topraklara çeviriyorlar

Herkes buralara gidip yerleşme özgürlüğüne sahip. Biz de gideriz diyorlar. Bir de şimdi kuzeydeki insanlar da bu batıdaki topraklara gidiyor. Ve işte nüfus artınca eyaletler oluşuyor ama onlar kölelik karşıtı eyaleti oluyor

Bu mesele güneyliler için onur meselesi olduğu için onlar da daha fazla yere giderek yeni eyaletler kurulması ama bunların köleliğe izin veren eyaletler olmasını istiyorlar. Arada dengeyi kaybedip konutlu konumlarını kaybetmek istemiyorlar. Federal hükümette sayısal üstünlüğü kaybetmek istemiyorlar

Işte buna göre senatörler, milletvekilleri, sayısal dengeler önemli. Böylece arada bir rekabet başlıyor. Bu durum sadece Batı'ya daha fazla göçü sağlıyor ve yeni yeni eyaletlerin öyle ya da böyle kurulmasını sağlıyor. Yani Amerika için bu noktada artı bir durum da var

Batı'ya genişlemeyi hızlandırıyor. Neticede kuzey ve güney arasında kölelik üzerine ortaya çıkan bu ihtilaf gün geçtikçe artıyor. 1830'lara geldiğimizde artık hararetli tartışmalar başlıyor

Malum daha önce yani 1808 yani Amerikan bağımsızlık devriminin kıvılcımı ile kölelerin kıtalar arası alım satımı yasaklanmıştı. Ama işte batıya hızla göçlerle yeni toprakların açılması köleliği güneyliler için vazgeçilmez yapmıştı

183'larda Kuzeyliler gayet net bir şekilde köleliğin koşulsuz kaldırılmasını istiyordu

Yani anlaşma çabaları yok. Çok keskinler. Bunun için özel gazeteler bile basıldığı bir döneme giriyorlar. Gün geçtikçe kuzeyli halk da gelişiyor, okullaşıyor, insanileşiyor. Ve duruma karşı çıkıyorlar, köleliğe karşı çıkıyorlar

Kölelik karşısı beyazlar dernekler kuruyorlar. Insanları örgütlüyor, seçilmişler üzerine baskı kuruyorlar. Bir de güneyden kaçacak kuzeyli beyazlara sığınan sığınanlar. Bu dernek ve gazetelerde rol alan siyahiler var

Yaşananları birinci elden aktarıyorlar. Başlarına neler geldiğini, niçin işkence gördüklerini, niçin güneyden kaçmak zorunda kaldıklarını durmadan etrafını anlatan bu siyahi köleler var. Işte o dönemin gazetelerine demeçler veriyorlar. Ve konunun gündemde kalmasını sağlıyorlar

Bu basit bir şey olarak görülebilir ama kısa sürede sonuç vermeyebilir ama uzun vadede sesinizin duyulmasını sağlayacak etkili bir yöntem. Neticede kuzeyde halk güneyde savaşmayı işte bu okuyup duydukları neticesinde gözüne kestiriyor

Yani ileride savaş başlayacak. Yoksa güneyde yaşananlardan yani hiçbir şeyden haberleri olmasaydı köleler daha çok işkence görmeye devam ederlerdi. Bütün bu örgütlü çalışmalar neticesinde ilk olarak güneyden kaçıp kuzeye gelen her bir kölenin saklanmasına başlatılıyor

Bir süre sonra da bu siyahlar güvenli bir liman olarak görülen Kanada'ya kaçırılmaya başlanıyor. Yani evlerinde saklıyor kuzeyliler. Güneyden kaçan köleleri bakıyorlar ki sahipleri tekrar onların peşine düşüyor. Bu sefer güvenli olarak gördükleri Kanada'ya göndermeye başlıyorlar. Oraya gidenler de artık başka bir ülke olduğu için doğrudan özgürler. Kimse karışamıyor. Kanadan işte böyle eskiden beri kucaklayıcı bir rolü var. Baskı altında kalmışlara. Sıkıntı çekmişlere karşı

Hala daha günümüzde en fazla mülteci ülkesi alan ülkelerden birisidir Kanada. Işte bu köleliğin bu kölelerin Kanada'ya kaçırılması basit bir hadise değil. Yani üç beş kişiden bahsetmiyoruz. Kuzeyliler bunu organize bir şekilde yapmaya başlıyorlar

Böylece 1830, 1860 arasında yani 30 senede sadece Ohio eyaletinden sadece bir eyaletten 40.000 köle Kanada'ya kaçırılıyor. Bu yönteme yeraltı demiryolu adı veriliyor

Bu kuzeyde her eyalet tarafından yapılmaya başlanıyor. 1840 kölelik karşıtı 2.000 dernek, 200.000 kişi kaydolmuş durumda. Bunlar ciddi manada buna gönül veriyorlar. Ve bu insanların bağımsız olması adına ciddi manada çaba sarf ediyorlar

Tabii bu güneylileri rahatsız eden bir durum. O da ayrı bir nokta. Başkalarının özgürlüğü için çabalayan bir Kuzeyli toplum var. 

Işkence göreni, önemsenmeyeni, baskı altında zorla tutulan  koruyup kollayan insanlar var. Yani bu biraz önce dediğimiz gibi basın sayesinde yaşanılanların anlatılmasıyla oluyor. Bir anda değil, bir süreç. Bu arada güneyde az da olsa kölelik karşıtları da var

Onlar da bir şeyler yapmaya çalışıyorlar ama radikallerin varlığı zorluyor. Yani orada keskin bir grup var. Mesela 1835 Güney Karalayna'nın Charles Town kentinde kölelik karşıtı yayınların dağıtımının yapılacağı postanede bu yayınlar parçalanıyor

Posta müdürü ben bunları dağıtmam diyor. posta işleri Federal hükümetinin merkezi hükümetin yetki alanında doğal olarak bu kuzeyde kongrede tepkiye sebep oluyor. Görevini yapıp dağıtacak diyorlar. 1835, 1836 yıllarında Özellikle Kuzey'in halk milletvekili ve senatörleri mektup yağmuruna tutuyor. Köleliği kaldırın diye dilekçeler veriyorlar. Bu arada daha önce dediğimiz gibi şayet bir bölgede kölelik var ve o bölge yeterli nüfusa erişip eyalet unvanı alıyorsa

Kölelikle yasal olarak devam ediyor. Şayet yeni katılan bölgede kölelik yoksa otomatik olarak köle çalıştırmadan birliğe katılıyor ve bu şekliyle kanunları işliyorlar. Işte çalışan sistem bu yeni eyaletlerde Birliğe dahil olan Teksas'ta kölelik var olduğu için daha önceden kölelik var olduğu için kölelik otomatikman devam ettiriliyor. Sistemi o şekilde kuruyorlar. California, Utah, New Mexico'da ise daha önce kölelik uygulanması, kölelik uygulaması olmadığından kölelik olmayacak şekilde bir karar almaya çalışıyorlar

Işte bu eyaletlerin her biri birliğe katıldığında yani Amerika Birleşik Devletleri'ne dahil birer eyalet olduklarına kuzey ve güney eyaletleri her zaman hararetli tartışmaların içine giriyorlar. köleliğe izin verilecek, yok verilmeyecek bu ciddi manada kuzeyle güney arasında problem teşkil ediyor. Güneydeki radikaller Meksika'dan alınan tüm toprakların yani Kaliforniya bölgesinin tüm toprakların köleliğe izin veren eyaletler olarak birliğe girmesini istiyor

Kuzeyliler buna karşı çıkıyor tabii. Bir de kuzeye yakın batı eyaletlerinden itibaren Pasifik'e kadar kölelik yasak olsun diyenler var. Bir de güney eyaletlerinden itibaren Mine Pasifi'ye kadar kölelik olsun diyenler var. Yani görüş farklılıkları var. Yani Batı'nın yukarısı olmasın, aşağısında kölelik olsun

Bir de bir eyaletlerdeki halka sorulsun. Oralarda oylamalar yapılsın. Kölelik olsun veya olmasın. Halka soralım diyenlerin fikirleri var. Yani ne yapılacağı, ne edileceği konusunda birlik yok. Ihtilaf var

Milliye katılacak her eyalet artık problem oluyor. Bu eyalette olmayacak mı diye. Ona göre o düşünceyi destekleyen senatör ve milletvekili çıkıyor.  Yani orada eğer kölelik karşıtıysa ona göre milletvekili seçiliyor. O da onu savunuyor. Kölelik varsa ona göre milletvekili çıkıp onu savunuyor

Aslında yeni eyaletlerin kurulmasında bu meselenin bayağı bir etkisi var. Örneğin kansas, nebrasca tek bir eyalet düşünülürken bu sayısal dengeler yüzünden bölünüyor. Kaliforniya etrafındaki eyaletler de aynı şekilde bölünüyor. Normalde bir ya da iki eyale çıkacakken

Birçok eyalet çıkıyor. Ve bu şekilde paylaşıyorlar. şunlarda kölelik olsun, bunlar da  kölelik olmasın. Sırf arada dengeyi tutturmak için daha fazla bölünme meydana geliyor. Daha fazla eyaletler ortaya çıkıyor

Işte yoksa Amerika'da bugün muhtemelen 50 eyalet değil de çok daha az eyalet sayısı olacaktı bu mesele olmasaydı. Işte 1848 seçimlerinde kölelik karşıtı özgür toprak partisi Amerikan seçimlerine300.000 oy alıyor

Yani bir parti ortaya çıkıyor ve sadece özgürlüğü savunuyor ve 300.000 oy alıyor. Bu mesele öyle büyüyor ki bugünkü Cumhuriyet Partisi'nin doğuşuna bile sebep oluyor. Cumhuriyetçi Parti'den önce VİKing'ler olarak adlandırılan

Ve köleliğin yayılması konusunda kararsız olan bir parti var. Bütün bu karşılıklı tartışmalardan sonra parti çöküyor. Ve yerine köleliğe kesin olarak karşı çıkan Cumhuriyetçi Parti kuruluyor. Yani şu anki Başkan Trump'ın partisi kölelik karşısı. Hakları talep ediyor

Yani Cumhuriyetçi Parti'nin böyle bir yapısı var. Bağımsızlık yani insanların kişisel haklarını önemseyen bir yapıdan aslında geçmişten geliyor. 1860 başkanlık seçimlerini tam bir kölelik karşıtı olan Abraham Lincoln kazanıyor

Zaten son iki seçimdir. Kuzey ve güneyliler o kadar çok ayrışıyorlar ki bu seçimler her başladığında bu kölelik meselesi de gündeme geliyor. Işte Güney Carolina şayet Lincoln seçilirse birlikten ayrılacağını bile iddia ediyor

Neticede seçim sonuçları açıklanıp Lincoln'in kazandığı ortaya çıkınca, işte bir Şubat 1861  6 güney eyaleti, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldıklarını ilan ediyorlar. Başkan köleliğe karşı çıkan birisi Gelirsen bunu yasaklayacağım diyen birisi ve otomatikman güney eyaletleri buna karşı çıkıyor ve tanımıyor ve bir anda Amerika paramparça oluyor.  Işte bu kölelik planda, ön planda olmak üzere yıllardır süren

Kuzeyli, güneyli çatışmasının bir dönüm noktasına doğru geliniyor. Başkan Newcon yemin töreninde 8 Mart 1861 Güneyli eyaletlerin ayrılma hakları olmadığını, bunun yasal olarak doğru olmadığını ve buna karşı çıktığını resmen ilan ediyor

Tabii güneylilerin umurunda değil bu durum. 12 Nisan 1861 de Güney Caroline'nın Charleston Limanı'nda bulunan federal askerlerin kaldığı kaleye güneyliler ateş açmaya başlayınca güney ve kuzey arası savaş, fiilen başlamış oluyor

Güneyli kuzeyli ayrılan eyaletler yeni devlet kurdular. Bunun adı Amerika Konfedere Devleti. Yani güneyliler bu eyaletler hemen bir devlet yapılanmasına gidiyor. Devletin ismi Amerika Konfedere Devleti

Yeni başkanları Jefferson Davis oluyor. Tabii hala köleliğinin olduğu ama bu konfederi yapıya katılmamış eyaletler de var. Onlar hala Amerika Birleşik Devletleri çatısı altında. Işte bu eyaletlerin de köleliğe izin veren geri kalan eyaletlerin ne yapacağı soru işareti. Onlar bekleniyor

Işte o nedenle  Virginia birlikten ayrıldığını ilan ediyor. Ona arkansas Kuzey Caroline ve Tennesse takip ediyor. 11 eyalet oluyor. Yani toplamda ayrılan eyalet sayısı 11 çıkıyor

Tabii Virginia'nın ayrılığı önemli. Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulmasına payı çok büyük. Nüfusu çok fazla. 5 Amerikan Başkanı'nın çoğunluğu ilk başkanına buradan çıkmış. Virginialı Albay Robert Lee bu eyaletten. Savaşta bunun ismini sık sık duyacağız. Ünlü birisi

Tabii eyalet ayrılınca o da ordudaki görevini terk etmiş oluyor. Tam arada kalan eyaletler var. Dalawere, Kentucky, Maryland ve Missouri gibi onlar kararsız kalıyor. Aslında fikren güneye yakın hissediyorlar ama Amerika Birleşik Devletleri'nde

Yani birlikte birlik diyelim. Ayrılmıyorlar. Devam etmeye devam ediyorlar. Beraber kalmaya devam ediyorlar. Amerika Birleşik Devletleri birlik olarak adlandırılıyor. Ordusu birlik ordusu olarak adlandırılıyor. Işte biz kuzey diyoruz.

Güneyliler de konfedere, ordusu konfederasyon ordusu ve işte güneyliler dediğimiz tabirle devam ediyoruz. Kuzeyde toplam 23 eyalet kalıyor ayrılanlardan sonra. Nüfus 22 milyon ve sanayi burada, silah burada, para burada

Güneyde toplam 11 eyalet var. Kuzeyin nüfusunun yarısı 10 milyon civarında nüfusu var. Tarıma dayalı toplumu var, ekonomisi var. Güneyliler savunma savaşı, kuzeyliler taarruz saldırısı yapacak. Ama işte bu bahsettiğim Lee çok atılgan bir adam. Onun yaptığı saldırılar var

Güneylilerin artısı bu zorlu coğrafyanın insanı doğayla iç içe, mücadeleci, savaşçı, iyi komutanlara sahip hayatları Kızılderililerle mücadeleyle geçmiş

kuzeyde, güneyde bu iş yani her iki tarafta kuzeyde, güneyde bu iş uzun sürmeden biter düşüncesine sahip. Ama hesaplar uymayacak ve uzun ve kanlı bir savaş olacak.