Hepimizin gururla söylediği bir maaş vardır yaşa Mustafa Kemal Paşa yaşa adın yazılacak mücevher taşağı peki Mustafa Kemal hangi savaşta paşa ünvanını almıştır Bu cephede bir çok komutan gibi o da iz bırakmıştır. Çanakkale Savaşı Osmanlı galibiyetine son bulmuş cephede ününe ün katan Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal 27 Ocak 1916'da Edirne de bulunan 16. kolordu Komutanı'nın atanmıştı burada uzun süre kalmayacaktı Çanakkale cephesini kapanması ile boşta kalan askerlerin derhal doğu cephesine yardıma gitmesi kararlaştırılmıştı bu hareketlilikten Ruslar da haberdardı Kafkaslardaki ilerletişlerini hızlandırmak için Rus çarı Nicole Oviç beraberindeki birlikler çalışmalarına hız verdiler Ruslar batıdaki birlikler gelmeden tüm doğuyu işgal etmeye gittiler onların bu ilerleyişine bölgedeki kimi Ermeni Çeteleride destek olmakdaydı baz Ermeni güçler öylesine acı işler yapıyorlardı ki bu Rus komutanlar arasındaki yazışmaları dahi yansıyordu işte tam da bu zamanlara denk geliyordu meşhur zorunlu Ermeni göçü Rus baskılarına dayanamayan kahraman üçüncü Ordu 11 Ocak 1916'da yarılmış ve 16 Şubat
1916'da Erzurum dönmüştür Ruslar, Bayburta kadar yayılmıştır şok etkisi yaratan bu gelişme sonrası Osmanlı başkomutanlığı ile Van ile kırlığı arasında ikinci ordunun altında bir kuvvet toplamayı Rusları Erzurumdan atmayı planlamıştır ikinci Ordu'nun başına Ahmet İzzet paşa getirilmiş Mustafa Kemal de Ahmet İzzet Paşa'ya bağlı 16. kolordunun başında yeralmıştır. Mustafa Kemal'in yolculuğu hiç de kolay olmamıştır İstanbul'dan 16 Mart 1916'da yola çıkan Mustafa Kemal gerek trenle gereksede yol olmayan yerlerde at üzerinde Diyarbakıra on günde ulaşabilmiştir tam da bugünlerde Van ve Hakkari'de Ruslar tarafından ele geçirilmiştir Van'da hükümet binasını Ermeni bayrağı asılmış Ermeniler ABD'ye çektiği telgrafta şöyle demiştir Van'da düne kadar 70.000 Müslüman yaşıyordu bugünse tavuklar horozlar kediler köpeklerle beraber 3000 Müslüman yaşamakta Mustafa Kemal'in bölgeye geldiğini rus istihbarat raporları şu şekilde duymuştur Büyük Türk komutanlarının halk tarafından en çok saygı görenidir, cesur güçlü azimli ve azami derecede bağımsız fikir sahibi olup herkes tarafından İtibar görmektedir şöhretine BİNGAZİ'DEKİ başarıyla kazanmıştır Çanakkale'de iki defa durumu kurtarmıştır Diyarbakıra geldikten sonra Muş ve Bitlis düşmandan kurtarmak için kendini bağlı tümeni denetlemeye çıktı bu sırada Bitlis'e taarruz kendini gerçekleştirme arifesinde olan Beşinci Tümen Bitlis kurtarmak için taarruza geçti durumu fark eden
Ruslar iki kat fazla birlikle karşı tarafa geçmişti Mustafa Kemal derhal taarruz öncesi cepheye çekilme emri verdi yıllar sonra Sakarya'da uygulayacağı düşmanı üzerinden çekip arka birlikten ayırmasın stratejisi ilk olarak burada yapmıştır çekilme kararına komutan Ahmet İzzet paşa çok sert çıkmış derhal rapor vermesini istemiştir Mustafa Kemal bir yandan rapor yazıyor bir yandan da geri kalan Tümenleri denetlemeye devam ediyordu çekilme sonrası Ruslar düşmanın da taarruz yapamayacağını düşünüp bölgeye çok az sayıda asker bırakıp Bitlisi ve daha sonrasında Elazığ tam iskan için harekete geçmişlerdir ama geri çekilen Ordu aylar sonraki tarih için hazırlanmakdaydı çeşitli bölgelerde taarruza hazırlanmak için Mustafa Kemal birlikleri geri çekiyor ikinci Ordu Komutanlığı ise sertlik düzeyi yükselen mesajlar ile Mustafa Kemal'e yükleniyordu komutanlık özetle şunları demekteydi bir komutan savaş diğeri içinde ufak çekimler yapabilir fakat kilometrelerce çekilmeyi kendi kararı ile yapamaz bu yetkileri aşmak olur at sırtında cepheyi denetleyen Mustafa Kemal dinlenmeden haritayı açıp rapor yazarak dolaşıyordu bu kararın sorumlusu elbette kararı veren kişi olarak benim dedi ve geniş çaplı bir rapor yazdı Ahmet İzzet paşayla pek iyi anlaştı söylenemezdi çünkü cepheyi Ahmet İzzet paşa komutası altında değil bizzat ikinci Ordu Komutanı olarak yönetmek istiyordu söylenenlere göre Enver Paşa bu konuda Mustafa Kemal'e söz vermiş fakat sözünü tutmamıştı belkide bu yüzden sınırını aşan kararlar vermekteydi hırslı bir komutandı Mustafa Kemal kendi bildiği doğrular uyguluyordu neticede başarılı oluyordu fakat üstlere itaatsizlik ne kadar doğrudur bir ihtimal onun tek birliği mağlup olmuş mudur hayır geri çekilen birlikler beklenmedik şekilde Mustafa Kemal'in önderliğinde harekete kalktı birlikleri dağıtan Rus ordusu gafil avlanmıştı karşı taarruzu beklemiyorlardı
Rus birliklerinin ortadan yaran Mustafa Kemal önderliğindeki Osmanlı ordusu her iki Kanattaki Rus ordusunu yenme şansı yakaladı Ruslar esir askerlerin dahi bırakıp geri çekilmeye başladı bu geri çekilme 1-2 kilometrelik bir çekilme değilde ikinci Ordu Komutanlığına düşmüş, bu gece Bitlis, Kolordumuz tarafından zap ve işgal edilmiştir malub edilmiş düşman kuvvetleri takip edilmektedir Ahmet İzzet paşa şöyle bir cevap verdi Bitlis'te 16. kolordu Komutanı Mustafa Kemal paşa hazretleri'ne kumandanızda buna askerleri hüsnü muhafaza ederek lüzumu zamanında dahiyane kudret ve hamasetle ifa buyurdunuz kahraman hizmetinizden dolayı zati halinizi tebrik ve teşekkürlerimi bildiririm Muş ve Bitlis'e geri alınca Mustafa Kemal Paşa'ya kılıçlı yazma vermiştir henüz on gün sonra bu seferde Ruslar karşı tarafa geçmiştir gelin bu savaşı da bizzat orada bulunan Ali Fuat beyden dinleyelim 1916 yılı yazılarında Çapakçur Boğazını haftasında Ruslarla aldığımız kanlı muharebenin sonrasına kadar birbirimizi görmemiştik ben kumandanı bulunduğum Çapakçur Boğazını çok üstün Rus kuvvetlerine karşı savunurken tümenim önemli bir kısmı kaybettim sırada Muş'daki imdadıma koşmuş olan 16. kolordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa yandan bütün şiddetiyle düşmana karşı taarruza geçmiş beni düştüğim müşgül bir tehlike durumdan kurtarmıştır bu suretle Çapakçur boğaz müdafaası başarıyla sonuçlanmıştır.
Başarı günlerin birinde Çapakçur dağlarının en yüksek noktasında buluştuğumuz akşam o savaş meydanlarında kulağından generaliğe ben de albayla yükselmiş bulmuyordum şimdi o bir üstük bir de benim amirim ve kumandanın de mahiyetin bayramla birlikte kendisine mülaki oldum üç adım kala ayaklarımı sertçe birbirine vurarak selam verdim aynı ciddiyetle selamımı aldı hoşgeldiniz Ali Fuat bey dedi sonra bir de bana doğru yürüdü Fuat kardeşim diye boynuma sarıldı ve kucaklaştık durumu kısaca anlattı ikinci Ordu kumandanın seni iki piyade alayı ile ihtiyatsızlığı bırak yalnız bırakmış olmakla boğazın önemini ve değerini takdir edilmediğini gördüm yardım için Ordu kumandanına teklif ettim fakat onun emri beklemeden derhal harekete geçtim tanrıya şükürler olsun seni kurtardım Çapakçur un Meşe ve çam ormanları ile bezenmiş o yüksek tepelere üzerinde o akşam hala hatırlar ve heyecanıyla ürperir bu gelişmelerden sonra Mustafa Kemal izinli olarak İstanbul'a giden Ahmet İzzet başına gelene kadar ikinci Ordu Komutanlığı görevini yürütür İsmet İnönü ile ilk defa böyle karşılaşır beraber çalışma imkanı bulur bir süre sonra ikinci Ordu Komutanlığı görevi bölgeden ayrılınca yine ona verilecektir ikinci Ordu Komutanı olduğunda şu mesajı birliğe çekmiştir Allahın iyiliği ve beni seven kalp derin sevgi ve güvenle dayanarak başarılı olacağımıza tam bir inançla ikinci Ordu emir komutasında üzerime aldım sayın komutan ve bütün kahraman silaha arkadaşlarımı saygı ve samimiyetle selamlarım Mustafa Kemal kazandığı Muş, Bitlis, Bingöl zaferleriyle Rusların daha iç bölgelere sokulup Ermeni güçlerle birlikte halka işkence etmelerini önlemiş bölgede oldukça sevilmiştir bölge insanının desteği de oldukça fazladır gerek birlik oluşturmasında gerekse de Paşa'nın askerlerin durmasında çok yardımcı olmuşlardır tabi bölgeler bu husussta yardım eden yerli halk da yok değildir. Rus komutanlar yerli halka madalya vermektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder